ΤΑ ΝΕΑ ΤΗΣ ΑΜΠΛΙΑΝΗΣ

Τρίτη 30 Σεπτεμβρίου 2014

πλεξιμο με βελονες

Παιδικο μποτάκι


πλεξιμο με βελονακι

                                                 Για τον φετινο χειμωνα ενα ζεστο κασκολ.........

....

Πινακας με την τεχνικη του ντεκουπαζ

                                                  Ζωή Γκανιάτσου


                                                                                              Ζωή Γκανιάτσου

Παρασκευή 26 Σεπτεμβρίου 2014

Πέτρινα γιοφυρια

Το γιοφύρι με τα σκαλοπάτια

http://www.epoxi.gr



The stone arched bridge of Artotiva (also known as "Kamara") and Evinos river. 
The bridge was part of the path that connected the villages of Kato Chrysovitsa (Municipality of Thermo)
 and Achladokastro (old name "Artotiva" - Municipality of Nafpaktia). 

Aitoloakarnania, Greece.


Το πέτρινο τοξωτό γεφύρι της Αρτοτίβας 

στο στενότερο σημείο του Εύηνου ποταμού.
 Αποτελούσε τμήμα του μονοπατιού που συνέδεε τα χωριά
 Κάτω Χρυσοβίτσα (σήμερα ανήκει στον Δήμο Θέρμου) και Αχλαδόκαστρο

 (παλιά ονομασία, "Αρτοτίβα" - σήμερα ανήκει στο Δήμο Ναυπακτίας)

Hercules Milas "Μιλώ με τα ψηλά τ’ απάτητα βουνά
και τους μιλώ για σένα
πως έχεις ομορφιά και φρύδια τοξωτά

σαν πέτρινα γεφύρια

Και μ’ απάντησαν:
Τα γεφύρια χορταριάζουν.
άμοιρη ψυχή μην ξεγελαστείς"

Δευτέρα 22 Σεπτεμβρίου 2014

Αλίκυρνα - Μεσολογγιου



Η κατασκευή τμήματος της Ιονίας οδού έχει σταματήσει στον Άγιο Θωμά Μεσολογγίου
μιας εδώ και ενάμιση χρόνο οι αρχαιολόγοι έχουν ανακαλύψει μια ολόκληρη αρχαία πόλη.
Πρόκειται για τον αρχαιολογικό χώρο της Αλίκυρνας, μία ολόκληρη αρχαία πολιτεία
 κοντά στον Άγιο Θωμά του Μεσολογγίου, η οποία καλύπτει μια έκταση μεγαλύτερη
 των 25 στρεμμάτων και οι αρχαιολόγοι την χρονολογούν στον 4ο αιώνα Π.Χ. 
ενώ σε άλλο σημείο πιο ψηλά σε λόφο τα ευρήματα που έχουν βρεί 
τα χρονολογούν στον 8ο-9ο αιώνα Π.Χ
πηγή:http://www.onairnews.gr
Αρχαία Αλίκυρνα (Άγιος Θωμάς - Χίλια Σπίτια)
- Αρχαία πόλη -
Σε απόσταση 1 χλμ. ΒΑ του Αγ. Θωμά (βρίσκεται στα ΝΑ του Μεσολογγίου)
 και πάνω στο λόφο 

(και ομώνυμος οικισμός πλησίον) που ονομάζεται Χίλια Σπίτια,
 αναπτύσσεται η οχύρωση μιας 
αρχαίας Αιτωλικής πόλης, η οποία έχει ταυτιστεί με την αρχαία Αλίκυρνα. 
Η πόλη, όπως 
αναφέρει ο Στράβων (10, 2, 21), βρίσκεται σε απόσταση 30 σταδίων
 (4, 5 χλμ.) από την 
Καλυδώνα, ενώ απέχει 7,5 χλμ. από τη Νέα Πλευρώνα. 
Η μικρή οχύρωση της ακρόπολης της πόλης σώζεται σε κακή κατάσταση και σε 
ορισμένα μόνο σημεία. 
Είναι σχήματος οβάλ σε κάτοψη, χωρίς ορατά ίχνη πυλών και πύργων.
 Μόνο στο κέντρο της, 
στην κορυφή του λόφου, είναι ορατά ελάχιστα ίχνη ενός μεγάλου κτιρίου
 και ενός αναλημματικού τοίχου στα ΒΔ του. 
Η πόλη εκτεινόταν στην πεδιάδα, κυρίως στα Ν και ΝΔ
 και εξωτερικά της ακρόπολης,
 όπως αποδείχτηκε πρόσφατα με τον εντοπισμό τμήματος 
του τείχους της
 σε σωστικού χαρακτήρα ανασκαφή σε ιδιόκτητο αγρόκτημα.
 Πιθανόν δε
 η ανωδομή αυτού να ήταν κατασκευσμένη και από ωμοπλίνθους. 
Εκτός από τα θεμέλια αρχαίων οικοδομημάτων, στην περιοχή 
έχουν επίσης 
ερευνηθεί τάφοι των γεωμετρικών και των ελληνιστικών χρόνων,
 τμήμα αρχαίου 
αγωγού αποχέτευσης, και τμήμα χαλικόστρωτου δαπέδου αρχαίας κατοικίας. 
Τέλος πιόσχημος ταφικός περίβολος με μακεδονικού τύπου τάφο
 των ελληνιστικών χρόνων,
 έχει ανασκαφεί στο κτήμα Ν. Γκλεζάκη. Στην ευρύτερη περιοχή του Αγ. Θωμά
 και με διεύθυνση 
περίπου Α-Δ, διέρχεται αρχαίος πλακόστρωτος δρόμο
 (η λεγόμενη «τουρκόστρατα»), 
ο οποίος είναι ορατός και στην περιοχή της Νέας Πλευρώνας. 
Το σημαντικότερο όμως απ’ όλα τα μνημεία της περιοχής αποτελούν οι ρωμαϊκές 
θέρμες του Αγ. Θωμά, οι οποίες βρίσκονται επί της εθνικής οδού Αντιρρίου-Ιωαννίνων 
και στην Α-ΒΑ έξοδο της πόλης του Μεσολογγίου. 
πηγή:http://monuments.hpclab.ceid.upatras.gr


Ιερά και νεκροπόλεις στην περιοχή της αρχαίας Αλίκυρνας

Γνωστή από τις αρχαίες πηγές, στις οποίες γίνεται απλή αναφορά του ονόματός της,
η αιτωλική πόλη Αλίκυρνα μέχρι σήμερα δεν έχει ταυτιστεί επιγραφικά 
με κάποια αρχαιολογική θέση. 
Ο Στράβωνας την ονομάζει κώμη και την τοποθετεί μετά την Πλευρώνα, 
ενώ προσδιορίζει σε 30 στάδια την απόστασή της από τη μεσόγειο Καλυδώνα, 
πληροφορώντας μας έτσι ότι ήταν παράλια (σημ. 1). Ο Πλίνιος αναφέρει ότι 
βρισκόταν στην ενδοχώρα, όπως και η Πλευρώνα (H.N. IV, 3). 
Με βάση τις πηγές αυτές οι περισσότεροι μελετητές τοποθετούν την Αλίκυρνα 
στο λόφο «Χίλια Σπίτια», κοντά στον οικισμό του Αγ. Θωμά Μεσολογγίου,
 όπου διατηρούνται τα ερείπια μικρού οχυρωματικού περιβόλου,
 που περικλείει έκταση περίπου 20 στρεμμάτων (σημ. 2). 
Η θέση βρίσκεται μεταξύ Πλευρώνας και Καλυδώνας (σημ. 3), 
σε ένα από τα τελευταία υψώματα του όρους Αράκυνθος, 
πριν από την πεδιάδα που ανοίγεται προς τη λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου. 
Στο εσωτερικό της ακρόπολης διακρίνονται τα θεμέλια μεγάλου κτηρίου
 και ενός αναλημματικού τοίχου στα ΒΔ του (σημ. 4).
koi-alikyrna1Η θέση κατοικείτο ήδη από την πρωτογεωμετρική περίοδο, όπως μαρτυρεί
 ένας κιβωτιόσχημος τάφος του 8ου αι. π.Χ., που εντοπίστηκε τυχαία στην
 ανατολική πλαγιά του λόφου (σημ. 5). Κατά τους ελληνιστικούς χρόνους
 η πόλη εκτεινόταν στην πεδιάδα γύρω από το λόφο της οχύρωσης 
και σε πολλά σημεία είναι ορατά θεμέλια κτηρίων (σημ. 6), ενώ φαίνεται
 ότι περικλείονταν από ξεχωριστό περίβολο (σημ. 7). Ιδιαίτερης 
σημασίας είναι ο εντοπισμός αποχετευτικού (;) αγωγού σε μήκος 17 μ.
 στα δυτικά πρανή του λόφου, που προφανώς ήταν έργο δημόσιου χαρακτήρα (σημ. 8).
Οικιστικά κατάλοιπα έχουν ερευνηθεί μέχρι σήμερα μόνο αποσπασματικά σε δύο θέσεις. 
Η πρώτη αφορά υπόλοιπα κεραμικού κλιβάνου ελληνιστικών χρόνων 
στο συνοικισμό Μετόχι (σημ. 9) και η δεύτερη σε πενιχρά κατάλοιπα 
πιθανόν οικίας σε μικρή σχετικά απόσταση από το λόφο της οχύρωσης προς Ν (σημ. 10).
 Οι αρχαιολογικές ενδείξεις φθάνουν μέχρι τη σημερινή Ε.Ο. Αντιρρίου-Ιωαννίνων 
και τον συνοικισμό του Αγ. Ιωάννη, όπου σε δοκιμαστικές τομές έχουν εντοπιστεί 
οικιστικά κατάλοιπα της περιόδου (σημ. 11). Η Σ. Αλεξανδροπούλου 
στην περιοχή του Αγ. Ιωάννη τοποθετεί τον αρχαίο Έλαο (σημ. 12), οχυρή θέση 
που γνωρίζουμε μόνο από τον Πολύβιο (IV, 65, 6), όταν περιγράφει την εκστρατεία 
του Φιλίππου Ε΄ το 219 π.Χ. από την αρχαία πόλη Οινιάδες προς τη νότια Αιτωλία, 
άποψη που αντικρούει ο Μ. Πετρόπουλος (σημ. 13).
Από τα νεκροταφεία της πόλης έχουν έρθει στο φως μια συστάδα πρώιμων 
ελληνιστικών τάφων (β΄ μισό του 4ου αι. π.Χ.) στη νότια κλιτύ του λόφου (σημ. 14), 
καθώς και ένας υπόγειος θαλαμωτός τάφος «μακεδονικού τύπου» του α΄ μισού
 του 3ου αι. π.Χ. (σημ. 15).
Τη ρωμαϊκή περίοδο η πόλη ευημερεί και αποκτά ένα εντυπωσιακό συγκρότημα θερμών, 
που χτίστηκε τον 2ο αι. μ.Χ., πιθανότατα στο πλαίσιο κατασκευής της οδού του Τραϊανού
 που συνέδεε την Πάτρα με τη Νικόπολη, η οποία διερχόταν στα βόρειά του (σημ. 16). 
Το λουτρικό συγκρότημα καταστράφηκε από τον ισχυρό σεισμό του 551 μ.Χ. 
που έπληξε την Αιτωλοακαρνανία και όλη τη ΒΔ Πελοπόννησο (σημ. 17).
Τα τελευταία χρόνια με τη διενέργεια εκτεταμένων σωστικών ανασκαφών 
στο πλαίσιο κατασκευής του έργου της Ιονίας οδού, τα αρχαιολογικά δεδομένα
 εμπλουτίζονται συνεχώς φωτίζοντας την ιστορία της περιοχής, αλλά 
και δημιουργώντας συχνά νέους προβληματισμούς.
koi-alikyrna2Οι ανασκαφές αυτές πραγματοποιούνται πολύ κοντά στον πυρήνα της Αλίκυρνας,
 καθώς η νέα οδός διέρχεται από τα Ν και ΝΔ πρανή του λόφου της οχύρωσης.
 Πρόκειται για εκτεταμένο πλάτωμα που ξεκινά από τη ΝΔ ρίζα του λόφου 
και καταλήγει δυτικότερα σε ένα φυσικό ανάλημμα, που οριοθετεί τη σημερινή
 ανατολική όχθη του υδατορέματος του Αγ. Συμεών. Στην όχθη αυτή, 
κοντά στην κοίτη του ρέματος, εντοπίστηκε αποθέτης (διαστ. 6×7 μ.) 
από τον οποίο προήλθαν χιλιάδες θραύσματα πήλινων αγγείων και ειδωλίων (εικ. 1). 
Ο αποθέτης οριζόταν από τη μία μόνο πλευρά του από δύο τοίχους, 
παράλληλους μεταξύ τους. Εντυπωσιάζει η ποσότητα των κινητών ευρημάτων: 
πάνω από 15.000 θραύσματα ειδωλίων και όστρακα αγγείων,
 η συντήρηση και μελέτη των οποίων βρίσκεται σε προκαταρκτικό στάδιο. 
Η πλειονότητα του υλικού χρονολογείται στους ελληνιστικούς χρόνους. 
Τη μεγαλύτερη ομάδα αποτελούν τα ειδώλια, από τα οποία ελάχιστα σώζονται ακέραια. 
Ως επί το πλείστον διατηρούνται μεμονωμένα κεφάλια (εικ. 2) και τμήματα σωμάτων. 
Κυριαρχούν οι γυναικείες μορφές, στους συνήθεις τύπους που απαντούν 
στα αφιερωμένα σε γυναικείες θεότητες ιερά: φορώντας τα ενδύματα της καθημερινής τους ζωής,
 με τις ποικίλες, απλές ή περισσότερο περίτεχνες, κομμώσεις που ήταν της μόδας 
την ελληνιστική περίοδο, μεταξύ των οποίων επικρατέστερη αναδεικνύεται
 η κνιδιακή (σημ. 18). Συχνά κρατούν σφιχτά στη μέση τους κάποια 
προσφορά (καρπούς ή πτηνό). Ελάχιστες είναι καθήμενες σε κάποιο πάγκο ή θρανίο, 
ενώ δεν λείπουν και μορφές πάνω σε ζώα, συνηθέστερα σε πτηνό. 
Αναγνωρίζονται και ορισμένες Νίκες, ενώ μία μεγάλη ομάδα απαρτίζεται 
από ειδώλια κοριτσιών. Στις καθιστές μορφές ανήκουν ορισμένα παραδείγματα
 μαθητριών σε θρανίο με πινάκιο, αλλά και κοριτσιών νηπιακής ηλικίας
 που κρατούν τσαμπιά σταφύλι (σημ. 19). Αρκετές μορφές συνδέονται 
ερμηνευτικά με τελετουργίες, όπως οι υδριαφόρες, αυτές με τη μορφή 
θυμιατηρίου και οι χορεύτριες, στις οποίες ανήκουν και ορισμένες 
κυλινδρικές συμπαγείς μορφές που ακολουθούν έναν αρχαϊστικό κορινθιακό τύπο 
(σημ. 20). Αρκετά είναι τα ειδώλια ζώων (χοίροι, βοοειδή, κριοί, άλογα) και πτηνών 
(κυρίως περιστέρια και πετεινοί). Τέλος, μια ομάδα από μάσκες απεικονίζουν 

Σατύρους και ηθοποιούς της Νέας Κωμωδίας, καθώς και μερικά ειδώλια ερωτιδέων 
από συμπλέγματα (εικ. 3).
Στο υλικό του αποθέτη ερμηνευτικά ανιχνεύονται στοιχεία από τους κύκλους της Αρτέμιδος, 
της μεγάλης θεάς που στην Αιτωλοακαρνανία λατρευόταν τόσο στα αστικά ιερά 
(Λαφριαίο Καλυδώνας) όσο και στα μικρότερα αγροτικά ιερά, του Διονύσου,
 που επίσης λατρεύεται στη γειτονική Καλυδώνα, και της Αφροδίτης. 
Ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι ότι αναγνωρίζονται στοιχεία από τον κύκλο 
της Δήμητρας και της Κόρης, όπως καταδεικνύει το ειδώλιο τρικέφαλου
 Κερβέρου και θραύσματος με σχηματοποιημένες αποφύσεις που 
παραπέμπουν στην κοτυλίσκη, το λατρευτικό σκεύος των Ελευσινίων Μυστηρίων (σημ. 21). 
Επιπλέον, μία από τις ελάχιστες ανδρικές μορφές που κρατά δάδα 
και κλαδιά θα μπορούσε να αναγνωρισθεί ως μύστης. Η θέση του αποθέτη 
σε μικρή απόσταση από τον πυρήνα της αρχαίας πόλης είναι πολύ σημαντική 
για την τοπογραφία της, ενώ οι έρευνες που έχουν ξεκινήσει στο πλάτωμα 
πριν από την όχθη του ρέματος, ευελπιστούμε να προσδιορίσουν την προέλευση 
του πολυάριθμου αυτού υλικού.
Αν και οι θεότητες δεν έχουν αναγνωριστεί σε κάποιο ειδώλιο, το ερώτημα 
ως προς την ταύτιση της λατρευόμενης θεότητας ελπίζουμε να λυθεί με τις έρευνες
 που έχουν αρχίσει στο πλάτωμα που σχηματίζεται πριν από την όχθη του ρέματος
 και σε απόσταση μόλις 50 μ. από τον αποθέτη. Μέχρι στιγμής έχει αποκαλυφθεί 
εκτεταμένο συγκρότημα τριών τουλάχιστον κτηρίων, που αποτελούνται
 από πολλούς χώρους ενώ διακρίνονται και ελεύθεροι χώροι γύρω από αυτά.
Η νεκρόπολη στα «Ρηγαίικα» Μεσολογγίου
Ο εντοπισμός εκτεταμένου νεκροταφείου κλασικών και ελληνιστικών χρόνων 
στη θέση «Ρηγαίικα» Μεσολογγίου, στο πλαίσιο κατασκευής της Ιονίας οδού,
 μεταξύ Αλίκυρνας και Καλυδώνας, προσφέρει πλέον νέα δεδομένα για τη μελέτη
 της αρχαίας Αλίκυρνας, παρά τον αρχικό προβληματισμό για την ταύτιση 
της πόλης που ανήκε το μεγάλο νεκροταφείο (σημ. 22). Αναπτύσσεται κατά μήκος 
ενός μακρού άξονα με κατεύθυνση Α/ΝΑ-Δ/ΒΔ, μήκους 1 χλμ. περίπου, στον οποίο
 προφανώς ανιχνεύεται η πορεία ενός αρχαίου δρόμου. Αν και δεν εντοπίστηκαν 
σταθερά κατάλοιπά του, η διάταξη του νεκροταφείου συνηγορεί στην άποψη
 ότι κάτω από τη νέα οδό διερχόταν η αρχαία που ένωνε τις δύο αιτωλικές πόλεις,
 Καλυδώνα και Αλίκυρνα (σημ. 23). Πρόκειται για τμήμα της σπουδαιότερης οδικής 
αρτηρίας που άρχιζε από την Ήπειρο και διά μέσου της Ακαρνανίας έφτανε
 μέχρι και την παράλια Αιτωλία. Η οδός διερχόταν από αυτή την περιοχή του νεκροταφείου, 
ενώ λιθόστρωτα τμήματά της διατηρούνται σε διάφορα σημεία (σημ. 24).
koi-alikyrna-rigaiikaΤο νεκροταφείο στα Ρηγαίικα (εικ. 4), άγνωστο μέχρι την έναρξη

 των εργασιών της Ιονίας οδού, είναι το μεγαλύτερο οργανωμένο που έχει
 αποκαλυφθεί έως τώρα στην Αιτωλία. Οι 323 τάφοι που έχουν ερευνηθεί
 έως σήμερα οργανώνονται σε συστάδες και είναι κατά κύριο λόγο κιβωτιόσχημοι 
και λακκοειδείς, ενώ ξεχωρίζουν δύο «μακεδονικού» τύπου, εκ των οποίων
 ο ένας βρισκόταν εντός κτιστού ταφικού περιβόλου μαζί με άλλους 
απλούστερης μορφής, κιβωτιόσχημους.
Η ανασκαφή του άρχισε το 2009 και είναι σε εξέλιξη. Κατά το χρονικό
 διάστημα 2009-2010 αποκαλύφθηκαν 243 τάφοι (σημ. 25).

 Κατά το έτος 2011 συνεχίστηκε η ανασκαφική έρευνα από την υπογραφομένη
 σε δύο ακόμη πυρήνες του νεκροταφείου, αποκαλύπτοντας 80 τάφους,
 και ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό τους στους 323, ενώ η έρευνα είναι 
ακόμη σε εξέλιξη. Η πρώτη συστάδα αποτελούμενη από 22 τάφους (Τάφοι 253-274) 

εντοπίζεται περί τα 200 μ. νοτιότερα από τους γνωστούς, και καταλαμβάνει 
χώρο έκτασης 200 τ.μ. Πρόκειται για 11 κιβωτιόσχημους τάφους και 11 λακκοειδείς (εικ. 5).
Η δεύτερη συστάδα αποτελείται από 41 τάφους και καταλαμβάνει 
χώρο έκτασης 30×25 μ. Αποκαλύφθηκαν κυρίως λακκοειδείς, 8 κιβωτιόσχημοι, 
κι ένας καλυβίτης. Δεκαπέντε ακόμη τάφοι ερευνήθηκαν προσφάτως νοτιότερα.
Γενικώς οι τάφοι εντοπίζονταν σε μικρό βάθος από την επιφάνεια του εδάφους, 
που κυμαίνεται από 0,10 μ. έως 0,50 μ., αλλά ήταν κατασκευασμένοι 
σε διαφορετικό βάθος (σε δύο έως και τρία στρώματα. Το κατώτερο στρώμα 
σε βάθος 2,50 μ. από την επιφάνεια του εδάφους). Ως προς την κατασκευή 
τους συνηθίζονται οι λακκοειδείς και οι κιβωτιόσχημοι, σπανιότερα δε οι μακεδονικού 
τύπου (σημ. 26). Περιείχαν κατά κανόνα μία ταφή ενήλικα αλλά υπήρχαν και παιδικοί
 ή βρεφικοί τάφοι, οι οποίοι στην πλειονότητά τους εντοπίζονται σε υψηλότερο επίπεδο,
 καλύπτοντας σε κάποιες περιπτώσεις τους υπόλοιπους που βρίσκονταν σε βαθύτερο στρώμα. 
Στους περισσότερους τάφους διατηρήθηκαν οι σκελετοί σε αρκετά καλή κατάσταση,
 με το μήκος τους να κυμαίνεται από 0,50 μ. (παιδιά) έως 1,75 μ. Σε κάποιες
 περιπτώσεις διαπιστώθηκαν ίχνη καύσης πάνω στα οστά ή πλησίον αυτών. 
Η ανεύρεση σιδηρών ήλων σε αρκετούς υποδηλώνει πιθανόν τη χρήση 
φερέτρου ή κάποιας άλλης παρόμοιας κατασκευής.
Οι ταφές στην πλειονότητά τους είναι πλούσια κτερισμένες (εικ. 6) με πήλινα 
και μεταλλικά αντικείμενα ιδιαίτερης ποιότητας, αποκαλύπτοντας την ευημερία
 της κοινωνίας από την οποία προήλθαν. Αρκετοί ωστόσο ήταν ακτέριστοι. 
Τετρακόσια περίπου αγγεία (λήκυθοι, πυξίδες, σκύφοι, άωτα σκυφίδια κύλικες,
 λυχνάρια, κάνθαροι, πινάκια, θήλαστρα, γυάλινοι αμφορίσκοι (σημ. 27) (εικ. 7), 
μυροδοχεία, υδρίες, θυμιατήριο κ.ά. (εικ. 8) (σημ. 28), αρκετά ζωόμορφα
 και ανθρωπόμορφα ειδώλια, ειδώλια σατύρων, χάλκινα κοσμήματα
 και εξαρτήματα ενδυμασίας και καλλωπισμού (κάτοπτρα, περόνες, πόρπες, περιδέραια),
 στλεγγίδες, ασημένιοι «χαρώνειοι οβολοί», απαρτίζουν το πλούσιο κτερισματικό
 υλικό που προήλθε από το νεκροταφείο. Τα αγγεία είναι κυρίως μικρά, καθημερινής
 χρήσης ή καθαρώς ταφικά. Αρκετά ήταν άβαφα (όπως λυχνάρια, άωτοι σκύφοι,
 κυάθια, μυροδοχεία, κάνθαροι), αλλά αρκετά έφεραν γάνωμα καστανού 
και μελανού χρώματος, τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά. Βρέθηκαν επίσης
 πολλές λήκυθοι «ηλειακού» τύπου (σημ. 29) και ερυθρόμορφες (σημ. 30).
Η θέση των κτερισμάτων σε σχέση με τον νεκρό δεν ήταν αυστηρά καθορισμένη.
 Εν τούτοις μπορούμε να παρατηρήσουμε κάποιες προτιμήσεις, όπως κοντά
 στους ώμους και το κεφάλι, κοντά στα πόδια κυρίως στο ύψος των μηρών
 ή των δακτύλων του ποδιού, ανάμεσα στα σκέλη, σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα 
τα τοποθετούσαν εντός της παλάμης του νεκρού. Τα ειδώλια συνόδευαν κυρίως
 παιδικές ταφές και εντοπίζονται δεξιά και αριστερά του σώματος των νεκρών, 
ενώ σε αρκετούς παιδικούς τάφους βρέθηκαν αστράγαλοι. Τα λίγα νομίσματα
 που προέρχονται από τις ταφές ήταν τοποθετημένα στη στοματική κοιλότητα του νεκρού. 
Τα κοσμήματα βρίσκονταν στις θέσεις που αντιστοιχούν στη χρήση τους.
Τα νέα ανασκαφικά δεδομένα που έχουν έρθει στο φως στην περιοχή 
της Αλίκυρνας και φυσικά η ολοκλήρωση της μελέτης τους, έργο χρονοβόρο και επίπονο,
 θα φωτίσουν την ιστορία της άγνωστης αυτής αιτωλικής κώμης, που αν και οι λιγοστές 
πηγές αναφέρουν ως «μικρή» δίπλα στις μεγάλες και παλαιές Καλυδώνα και Πλευρώνα, 
αποκαλύπτει σταδιακά το πλούσιο παρελθόν της (σημ. 31).
Δρ Ολυμπία Βικάτου
Αρχαιολόγος
Προϊσταμένη της ΛΣΤ′ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων


Τρίτη 16 Σεπτεμβρίου 2014

Το γνέσιμο


     από αριστερά: Βασιλική Γ. Διαμαντοπούλου, Χαρίκλεια Ασημακοπούλου, Σοφία Π. Διαμαντοπούλου                                                                                                                        και η μικρή Μαίρη  Σ. Καλαμάκη
 Φωτογραφια: από το αρχείο του γιατρού  Κώστα Π. Διαμαντόπουλου 

 ΤΟ ΓΝΕΣΙΜΟ 
του Γιάννη Σαντάρμη


-Πάρε, βαβά, τη ρόκα σου τη βαριοξομπλιασμένη
κι
αρμάτωσε την με μαλλί και γνέσε την τουλούπα
και
στρίψε γνέμα ολόψιλο, γνέμα χοντράδι φκιάσε.

Άλλοι αρματώνουν πρόβατα και γίδια με κουδούνια,
άλλοι αρματώνουν με σκουτιά πανώρια το κορμί τους,
αλλά η μανιά τη ρόκα της την ξύλινη αρματώνει
με μια τουλούπα κάτασπρη, παχιά-παχιά κι αφράτη.

Κάθεται η γριά στο πρόσπιτο, στο πετροπέζουλο όξω,
όξω στη μέρα τη λαμπρή και στη χρυσή λιακάδα,
κι έχει τη ρόκα στο πλευρό με τα πολλά πλουμίδια,
που στην κορφή τη σταυρωτή, στα γυρισμέν' αυτιά της
στέκεται η αρμάτα το μαλλί, στέκεται η τουλούπα,
καλόπλυτη στη ρεματιά, ξασμένη στο λανάρι.

Αρμέει της τούφας τη νουρά, τραβάει τη σκαμαγγέλα
κι όλο τ' αδράχτι στρίβοντας με το χοντρό σφοντύλι
γνέθει το πρόβιο το μαλλί και κλώθει τ' αρνοπόκι
κι είναι μακρόινο το μαλλί, λαγάρα αφρόχιονη είναι

Μήτε βολεί την το σκαμνί, μήτε και το πεζούλι.
-Παράτα το προσκάμνι, γριά, το πετροπέζουλο άσε,
κάτσε ψηλά στο κούτσουρο, για να γυρνάς τ' αδράχτι,  
να ‘ναι οι απλωσιές σου ξέμακρες, τρανές οι οργιές σου να 'ναι
και κάθε σου γνεσιά σαν το δικό σου μπόγι.

Απ' την τουλούπα του μαλλιού κι από τη ρόκα απάνω,
κρουστό-κρουστό κι ολόστριφτο το γνέμα κατεβαίνει,
άλλο λιανό, άλλο ψιλό, ψιλότερο άλλο ακόμα,
σαν της αράχνης την κλωνά που χύνεται ολόισια,
κι άλλο αφράτο κι ανάπαλο κι άλλο χοντρομπουλίδι,
όμοιο θαρρείς σαν άντερο, λες σχοινολίταρο ίδιο.

Κι όταν μακραίνει η απλωσιά κι όταν και το σφοντύλι
βαρεί και χάμου ακουμπά, βαρεί και χάμου κρούει,
το γνέμα ολοτυλίγεται στο ξύλινο τ' αδράχτι
και του χοντραίνει την κοιλιά και το κορμί του γύρα.

-Βαβά, πώς γνέθεις το μαλλί, πώς το γυρνάς τ' αδράχτι
και
το σφοντύλι πώς σβαρνάς μέχρι το χώμα κάτου,
το γνέμα μιαν οργιά το πας, μια οργιά το κατεβάζεις,
χοντρό το φκιάνεις κάποτε, ψιλό πότε το στρίβεις.
-Χοντρό για υφάδι φκιάνω το, ψιλό για το στημόνι.

Για τήρα οι δρούγες στιβανιά, τήρα σωρό τ' αδράχτια,
μπέλες δρούγες και καψάλες, λάγια αδράχτια και σίβα.
Πάει η γιαγιούλα κι έρχεται και κουβαλάει ποκάρια,
πάνε οι τουλούπες στη σειρά, τ' αδράχτια στην αράδα
και το τραγούδι πάει κι αυτό το 'να ξοπίσω απ' τ' άλλο,
τραγούδι για το γνέσιμο, τραγούδι για τη ρόκα.

-Ρόκα μου, βάστα το μαλλί, σφοντύλι, στριφογύρνα
και γνέστε, χεροδάχτυλα, πολλές τις δρούγες κάντε,
 να πάρω το μακρίδι τους, το γνέμα τους να πάρω,
να κάτσω στη φωτιά κοντά, πιο εκεί με τα νυχτέρια,
να πλέξω μπόλκα πλουμιστή να χύνεται στην πλάτη,
να φκιάσω κορμοφάνελες και μάλλινα τσουράπια,
να κάτσω και στον αργαλειό το βαριοσκαλισμένο
να υφάνω στρώσια του σπιτιού, του κρεβατιού χεράμια,
στο νοικοκύρη σάρικα, να 'χει πυκνό το φλόκο
 φέρμελες στους λεβέντες μου, στις κόρες μου σεγκούνες,
καμίσια για τις νύφες μου, για τους γαμπρούς σελάχια
και σπαργανήθρες μαλακές για τα παιδιά της νάκας

Τέτοια η βαβούλα τραγουδά, τέτοια η βαβούλα λέει
κι όλο κρατεί τη ρόκα της κι όλο γυρνά τ' αδράχτι
κι όλο γνέθει τ' άσπρο μαλλί και στρίβει τ' ώριο γνέμα.

Γλωσσάρι
ανάπαλο, το = νήμα αφράτο, όπως το μαλλί της απάλας (τούφας), 
            όχι πολύ στριμμένο, ίσια που να σμίξει η κλωστή κατά το
 γνέσιμο, γνεσμένη με αδράχτι - δρούγα προς τα πάνω, όχι με το αδράχτι 
προς τα κάτω, δημιουργείται δε χοντρό νήμα για βελέντζα ή κουβέρτα, 
συμπαμπαλο.
απλωσιά, η = μήκος νήματος τόσο, όσο φθάνει το χέρι της γνέστρας 
απλωμένο απ' την τουλούπα της ρόκας ή της δρούγας ως τ' αδρά­χτι,
 όταν ακουμπά χάμω.
άρματα, η = εφοδιασμός της ρόκας με μαλλί, εξοπλισμός, πλήρης στολή.
αρματώνω = τοποθετώ μαλλί στη ρόκα με σκοπό να γνεσθεί, εξοπλίζω, ντύνω.
αρνοπόκι, το = το σύνολο του μαλλιού από το κούρεμα του αρνιού,  
που μοιάζει σαν ρολό.
βολεί = ευκολύνει, προσφέρεται, έχει διάθεση χρόνου.
γνέθω = μεταβάλλω το μαλλί ή το βαμπάκι σε νήμα με το χέρι 
 ή με μηχανή, κλώθω.
δρούγα (νήματος), η = το περιτυλιγμένο νήμα στ' αδράχτι,
 αδράχτια, άρπαγμα.
κλώθω = φτιάχνω νήμα, περιστρέφοντας μαλλί.
κλωνά, η = κλωστή, νήμα, κλωνιά.
κορμοφάνελα (ανδρική), η = φανέλα μάλλινη ή βαμπακερή
 που φοριέται μέσ' από το πουκάμισο και έρχεται σε επαφή 
 με τη σάρκα, φθάνοντας πιο κάτω απ' τη μέση, σαρκοφανέλα,
 μεσοφανέλα, κατασάρκι.
λαγάρα, η = άριστης ποιότητας πρόβιο μαλλί με μεγάλη και  
μακριά τρίχα, που κάνει δυνατό νήμα, μαΐσιο, σούμα, μακρίδι,
 μακρυμαλλίδι, σκλίδα.
λανάρι, το = όργανο από 4 σανίδες, σε σχήμα παραλληλόγραμμο,
 που η επάνω σανίδα έχει σειρές από μεταλλικά δόντια για το
 ξάσιμο του μαλλιού 
μανιά, η = γιαγιά, βαβά. 
μπέλα, η = άσπρη.
μπόλκα, η = γυναικεία ζακέτα, είδος ελαφρού επενδύτη,
με μανίκια και γιακά που φθάνει ως τους γοφούς.
νάκα, η = ελαφριά βρεφική κούνια, με πέτσινη βάση, μήκους 
 ενός μέτρου και πλάτους 80 εκατοστών, κατά μήκος δε των  
μεγα­λύτερων πλευρών της είναι προσαρμοσμένοι 2 ξύλινοι άξο­νες
 ισομεγέθεις μ' αυτές, στις άκρες των οποίων προσδένο­νται 2 μακριά 
 σχοινιά ή λουριά, που χρησιμεύουν για φόρτω­ση ή κρέμασμα της κούνιας 
 στην πλάτη ή στο ζώο, ανεμόκουνα.
ξασμένη, η = λαναρισμένη.
ποκάρι, το = το σύνολο του μαλλιού από το κούρεμα του προβάτου
 που μοιάζει σαν ρολό.
σάρικα, η = μακριά φλοκοτή κάπα, φλοκάτα.
σεγκούνα, η = γυναικείος επενδύτης (επανωφόρι), με ή χωρίς μανί­κια,  
που φθάνει κάτω από τις γάμπες, σάρκα.
σελάχι, το = ζώνη ανδρική της μέσης, δερμάτινη ή υφαντή ή πλεκτή
 που αποτελείται από 3-5 φύλλα για την τοποθέτηση αντικει­μένων,  
κεμέρι, σελαχλίκι.
σίβο, το = αυτό που έχει σταχτοκαφέ σκούρο χρώμα.
σκαμαγγέλα, η = τουλούπα μαλλιού ή βαμβακιού, σκαμάγγι, τούφα.
σπαργανήθρα, η = βρεφικό μικρό χεράμι ή μικρή μαντανία, σπάργα­νο.
στημόνι, το = νήμα από μακρόινο μαλλί, στριφτό, λεπτό και ισόπαχο
 για να περνά στο χτένι και στα μιτάρια και να μην κόβεται
 σαν τεντωθεί, τοποθετείται δε κατά μήκος του αργαλειού κι ανάμεσα του 
 πλέκεται λοξά το υφάδι.
σφοντύλι, το = στρογγυλό, ημισφαιρικό, συμμετρικό βαρίδι
 με μια τρύπα στη μέση και στο επάνω μέρος μ' ένα μικρό τσιγκέλι (τσινί)  
ή μια εγκοπή (κόκα ή γκάγκα ή δοντιά ή θηλιά), για το στερέωμα του νήματος
 που τοποθετείται στο κάτω μέρος του αδραχτιού, με σκοπό  
να επιταχαίνει την περιστροφή του, κατά το γνέσιμο.
σχοινολίταρο, το = σχοινί.
φέρμελη, η = ανδρικό πολυτελές γιλέκο από μάλλινο δίμιτο νήμα,
 έχει μανίκια ριγμένα στις πλάτες που φθάνουν παρακάτω από τη μέση,  
πισωγέλεκο.
χεράμι, το = υφαντό από πρόβιο μαλλί, ελαφριά κουβέρτα,  
που χρη­σιμοποιείται ως στρώμα και ως σκέπασμα, τσόλι.
χοντρομπουλίδι, το = χοντρό νήμα
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...

Δημοφιλείς αναρτήσεις